دستکش جوشکاری و بررسی انواع آن + برای کار در حرارت کوره
پنج‌شنبه، ۹ مرداد ۱۴۰۴
کدام دستکش جوشکاری مناسب شماست+راهنمای کامل انتخاب، خرید و مقایسه انواع آنها
کدام دستکش جوشکاری مناسب شماست؟
جوشکاری، فعالیتی است که در آن با ذوب کردن فلزات و اتصال آنها به یکدیگر، سازه‌ها و قطعات مختلفی خلق می‌شوند.
این فرآیند، اگرچه حیاتی و پرکاربرد در صنایع مختلف از ساختمان‌سازی و خودروسازی گرفته تا هنر و تعمیرات، اما با خطرات بالقوه‌ای نیز همراه است.
یکی از مهم‌ترین خطرات، آسیب‌دیدگی دست‌ها در اثر حرارت بالا، جرقه، اشعه فرابنفش و مادون قرمز، مواد شیمیایی و حتی اشیاء تیز و برنده است.
در این میان، دستکش‌های جوشکاری به عنوان اولین خط دفاعی برای حفظ سلامت و ایمنی دستان جوشکاران، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند.
اما با توجه به تنوع گسترده‌ای که در انواع دستکش‌های جوشکاری وجود دارد، انتخاب گزینه مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
در این راهنمای جامع، به شما کمک می‌کنیم تا با شناخت دقیق انواع دستکش‌ها، جنس‌ها، ویژگی‌ها و نکات کلیدی در خرید، بهترین دستکش جوشکاری را متناسب با نیازها و نوع فعالیت خود انتخاب کنید.
چرا دستکش جوشکاری تا این اندازه اهمیت دارد؟
قبل از ورود به جزئیات، لازم است بدانیم چرا استفاده از دستکش جوشکاری امری ضروری است:
محافظت در برابر حرارت شدید:
فرآیندهای جوشکاری، دمای بسیار بالایی تولید می‌کنند. دستکش‌های جوشکاری با مواد مقاوم در برابر حرارت، از سوختگی‌های عمیق جلوگیری می‌کنند.
محافظت در برابر جرقه و پاشش فلز مذاب:
جرقه و قطرات فلز مذاب که در حین جوشکاری ایجاد می‌شوند، می‌توانند به راحتی به پوست دست آسیب برسانند.
دستکش‌های ضخیم و مقاوم، مانع از نفوذ این مواد داغ می‌شوند.
حفاظت در برابر اشعه:
جوشکاری قوس الکتریکی، اشعه‌های مضر فرابنفش (UV) و مادون قرمز (IR) تولید می‌کند که می‌توانند باعث سوختگی پوست و آسیب به چشم شوند.
دستکش‌ها تا حدی این اشعه‌ها را جذب یا منعکس می‌کنند.
جلوگیری از بریدگی و خراشیدگی:
کار با فلزات تیز و لبه‌های برنده، همچنین ابزارهای جوشکاری، خطر بریدگی را افزایش می‌دهد. جنس مقاوم دستکش‌ها از این آسیب‌ها جلوگیری می‌کند.
عایق الکتریکی:
در برخی انواع جوشکاری، احتمال تماس با جریان الکتریکی وجود دارد. دستکش‌های با کیفیت، عایق مناسبی برای جلوگیری از شوک الکتریکی هستند.
افزایش مهارت و کنترل:
دستکش‌های مناسب، با ایجاد اصطکاک کافی و راحتی در دست، به جوشکار امکان کنترل بهتر ابزار و دقت بیشتر در کار را می‌دهند.
انواع دستکش جوشکاری بر اساس جنس: آشنایی با مواد اولیه
جنس دستکش، مهم‌ترین عامل در تعیین سطح حفاظت، دوام و راحتی آن است. رایج‌ترین جنس‌ها عبارتند از:
دستکش‌های چرمی:
دستکش‌های چرمی، محبوب‌ترین و پرکاربردترین نوع دستکش جوشکاری هستند.
چرم به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، سایش، جرقه و دوام فوق‌العاده، انتخاب اول بسیاری از جوشکاران است. انواع مختلف چرم، ویژگی‌های متفاوتی دارند:
چرم گاوی:
این نوع چرم، ضخیم‌ترین و بادوام‌ترین نوع است. مقاومت بالایی در برابر حرارت و سایش دارد و اغلب برای جوشکاری‌های سنگین و طولانی مدت استفاده می‌شود.
چرم گاوی معمولاً کمی خشک‌تر و سنگین‌تر است، اما حفاظت عالی را تضمین می‌کند.
چرم بز:
چرم بز، نرم‌تر، انعطاف‌پذیرتر و سبک‌تر از چرم گاوی است.
این ویژگی‌ها باعث راحتی بیشتر و افزایش حس لامسه (dexterity) می‌شود که برای کارهای دقیق‌تر مانند جوشکاری TIG بسیار مناسب است.
چرم بز مقاومت خوبی در برابر حرارت و سایش دارد، اما به اندازه چرم گاوی بادوام نیست.
چرم گوسفندی:
چرم گوسفندی، نرم‌ترین و انعطاف‌پذیرترین نوع است.
این دستکش‌ها راحتی بی‌نظیری را ارائه می‌دهند و اغلب به عنوان دستکش‌های داخلی (liner) زیر دستکش‌های ضخیم‌تر یا برای کارهای جوشکاری سبک که نیاز به حس لامسه بالا دارند، استفاده می‌شوند.
مقاومت حرارتی و دوام کمتری نسبت به دو نوع دیگر دارد.
دستکش‌های پارچه‌ای (الیاف مصنوعی و طبیعی):
این دستکش‌ها از الیاف تخصصی ساخته می‌شوند که مقاومت بالایی در برابر حرارت و شعله دارند.
کولار (Kevlar):
کولار یک فیبر مصنوعی فوق‌العاده قوی و مقاوم در برابر حرارت است.
دستکش‌های ساخته شده از کولار، سبک، انعطاف‌پذیر و بسیار مقاوم در برابر برش و حرارت هستند.
این دستکش‌ها اغلب برای کارهای سنگین یا به عنوان لایه محافظ داخلی استفاده می‌شوند.
آرامید (Aramid):
آرامید نام خانواده‌ای از الیاف مصنوعی است که کولار یکی از انواع آن است.
دستکش‌های آرامید، مقاومت حرارتی و مکانیکی بالایی دارند و در برابر شعله مستقیم و جرقه مقاوم هستند.
فایبرگلاس:
برخی دستکش‌ها با روکش یا لایه‌هایی از فایبرگلاس ساخته می‌شوند که مقاومت حرارتی فوق‌العاده‌ای را ارائه می‌دهند، اما ممکن است کمی زبر باشند.
پارچه‌های پنبه‌ای ضخیم:
گاهی اوقات از پارچه‌های پنبه‌ای ضخیم و مقاوم نیز استفاده می‌شود، اما این نوع دستکش‌ها به تنهایی حفاظت کافی در برابر حرارت بالا و جرقه شدید را ندارند و بیشتر برای کارهای سبک یا به عنوان لایه داخلی مناسب هستند.
دستکش‌های ترکیبی:
بسیاری از دستکش‌های مدرن، ترکیبی از مواد مختلف هستند تا بهترین ویژگی‌ها را در یک محصول جمع کنند.
مثلاً ممکن است قسمت کف دست از چرم ضخیم برای مقاومت در برابر حرارت و سایش ساخته شده باشد، در حالی که پشت دست و سرآستین از پارچه‌های مقاوم در برابر شعله مانند کولار ساخته شده باشد تا راحتی و انعطاف‌پذیری را افزایش دهد.
انواع دستکش جوشکاری بر اساس کاربرد و نوع جوشکاری
نوع جوشکاری که انجام می‌دهید، تأثیر مستقیمی بر انتخاب دستکش شما دارد:
جوشکاری MIG (Metal Inert Gas):
در این روش، جرقه و پاشش فلز مذاب نسبتاً زیاد است.
بنابراین، دستکش‌هایی با چرم ضخیم و مقاوم در برابر حرارت و سایش، به همراه پوشش کافی، توصیه می‌شوند.
دستکش‌های چرم گاوی یا ترکیبی با لایه‌های محافظ، ایده‌آل هستند.
جوشکاری TIG (Tungsten Inert Gas):
جوشکاری TIG نیازمند دقت و حس لامسه بالا است، زیرا قوس الکتریکی ظریف‌تر و کنترل بیشتری لازم دارد.
بنابراین، دستکش‌های نرم‌تر، انعطاف‌پذیرتر و با ضخامت کمتر از چرم بز یا ترکیبی از چرم نازک و الیاف مصنوعی، مناسب‌تر هستند.
این دستکش‌ها امکان کنترل دقیق‌تر الکترود و مشعل را فراهم می‌کنند.
جوشکاری Stick (Arc Welding):
این روش نیز مانند MIG، با تولید جرقه و پاشش زیاد همراه است.
دستکش‌های چرمی ضخیم و بادوام، با قابلیت حفاظت بالا در برابر حرارت و سایش، بهترین انتخاب برای این نوع جوشکاری هستند.
جوشکاری پلاسما:
این فرآیند حرارت بسیار بالایی تولید می‌کند و نیاز به محافظت قوی دارد.
دستکش‌های با لایه‌های اضافی مقاوم در برابر حرارت و شعله، مانند دستکش‌های آرامید یا فایبرگلاس، در کنار چرم، توصیه می‌شوند.
کار با حرارت بالا و فلزات داغ:
برای جابجایی فلزات داغ یا کار در محیط‌هایی با حرارت بالا، دستکش‌هایی با مقاومت حرارتی فوق‌العاده بالا، اغلب با استفاده از الیاف خاص یا لایه‌های سیلیکونی، مورد نیاز است.
ویژگی‌های کلیدی در انتخاب دستکش جوشکاری: چه چیزهایی را باید در نظر گرفت؟
هنگام خرید دستکش جوشکاری، به این ویژگی‌های مهم توجه کنید:
مقاومت در برابر حرارت و شعله: مهم‌ترین ویژگی. به دنبال دستکش‌هایی باشید که دارای گواهینامه‌های مربوط به مقاومت حرارتی باشند (مانند استانداردهای EN یا ANSI). برچسب محصول معمولاً میزان مقاومت حرارتی را مشخص می‌کند.
مقاومت در برابر سایش و پارگی: جوشکاران اغلب با سطوح ناهموار و تیز سر و کار دارند.
چرم ضخیم و دوخت قوی، به دوام دستکش در برابر سایش کمک می‌کند.
مقاومت در برابر مواد شیمیایی و شوک الکتریکی: اگر با مواد شیمیایی خاصی کار می‌کنید یا در محیطی هستید که احتمال تماس با جریان الکتریکی وجود دارد، به دنبال دستکش‌هایی باشید که برای این منظور طراحی شده‌اند و دارای عایق الکتریکی مناسب هستند.
قابلیت انعطاف‌پذیری و راحتی (Dexterity): دستکش نباید آنقدر سفت و بدقواره باشد که مانع از انجام کارهای دقیق شود. دستکش‌های ساخته شده از چرم نرم‌تر یا الیاف انعطاف‌پذیر، راحتی و حس لامسه بهتری را ارائه می‌دهند.
طول و پوشش دهی: دستکش‌ها در طول‌های مختلفی عرضه می‌شوند:
دستکش‌های کوتاه (Short Gloves): تا مچ دست را می‌پوشانند و برای کارهای سبک‌تر یا جوشکاری‌هایی که نیاز به آزادی حرکت مچ دارند، مناسب هستند.
دستکش‌های بلند (Gauntlet Gloves): تا روی ساعد را می‌پوشانند و حفاظت بیشتری در برابر جرقه و حرارت ایجاد می‌کنند. این نوع برای جوشکاری‌های سنگین‌تر و محافظت بیشتر توصیه می‌شود.
دستکش‌های آستین‌دار (Sleeve Gloves): علاوه بر دست، آستین‌ها را نیز تا آرنج یا بالاتر می‌پوشانند و حداکثر حفاظت را فراهم می‌کنند.
کیفیت دوخت و مواد اولیه: به دوخت دستکش دقت کنید. دوخت با نخ کولار یا سایر نخ‌های مقاوم در برابر حرارت، عمر دستکش را افزایش می‌دهد. همچنین، کیفیت چرم و الیاف به کار رفته، نشان‌دهنده مرغوبیت محصول است.
نکات مهم در خرید دستکش جوشکاری
استانداردهای ایمنی: همیشه به دنبال دستکش‌هایی باشید که استانداردهای ایمنی معتبر را رعایت کرده‌اند. برای مثال، استاندارد اروپایی EN 12477، استانداردهای خاصی را برای دستکش‌های جوشکاری تعریف کرده است. بررسی این استانداردها می‌تواند به شما در انتخاب محصولی ایمن و باکیفیت کمک کند.
انتخاب سایز مناسب: دستکش نباید خیلی تنگ باشد که جریان خون را مختل کند و نه خیلی گشاد که از دستتان بیفتد یا کنترل ابزار را سخت کند. برای انتخاب سایز، دور کف دست و طول انگشتان خود را اندازه بگیرید و با جدول سایزبندی برند مورد نظر مقایسه کنید.
بررسی نظرات کاربران و برندهای معتبر: خواندن نظرات کاربرانی که قبلاً از یک مدل دستکش استفاده کرده‌اند، می‌تواند دید خوبی به شما بدهد. همچنین، خرید از برندهای شناخته شده و معتبر در زمینه تجهیزات ایمنی، اطمینان بیشتری از کیفیت محصول به شما می‌دهد.
مقایسه قیمت و کیفیت: همیشه ارزان‌ترین گزینه، بهترین گزینه نیست. کیفیت و سطح حفاظت را در کنار قیمت بسنجید. گاهی سرمایه‌گذاری روی یک دستکش باکیفیت‌تر، در بلندمدت به صرفه‌تر خواهد بود.
نحوه نگهداری و مراقبت از دستکش‌های جوشکاری
برای افزایش طول عمر و حفظ کارایی دستکش‌هایتان، به نکات زیر توجه کنید:
تمیز کردن: پس از هر بار استفاده، دستکش‌ها را از گرد و غبار و ذرات اضافی پاک کنید. در صورت کثیفی زیاد، طبق دستورالعمل سازنده، آنها را با آب سرد و صابون ملایم بشویید. از شستن دستکش‌های چرمی با ماشین لباسشویی یا مواد شوینده قوی خودداری کنید.
خشک کردن: دستکش‌ها را در هوای آزاد و دور از حرارت مستقیم یا نور خورشید خشک کنید. قرار دادن دستکش‌ها در معرض حرارت شدید می‌تواند باعث خشک شدن، ترک خوردن و کاهش مقاومت آنها شود.
زمان تعویض: دستکش‌های جوشکاری، مانند هر تجهیزات ایمنی دیگر، عمر مفیدی دارند. در صورت مشاهده هرگونه پارگی، سوراخ، ساییدگی شدید، سوختگی یا کاهش خاصیت عایق بودن، فوراً آنها را تعویض کنید.
ویژگی‌های یک دستکش جوشکاری خوب
ویژگی | توضیح |
|---|---|
جنس چرم | چرم گاوی یا بزی، مقاومت و دوام بالا |
آستر داخلی نسوز | راحتی و محافظت بیشتر |
طول بلند | برای محافظت از ساعد در برابر جرقه |
نخ کولار در دوخت | جلوگیری از باز شدن دوخت در برابر حرارت |
استاندارد EN 12477 | تضمین ایمنی در سطح جهانی |
نتیجه‌گیری
انتخاب دستکش جوشکاری مناسب، نه تنها یک انتخاب برای راحتی، بلکه یک ضرورت ایمنی حیاتی است.
با درک تفاوت‌های بین انواع دستکش‌ها بر اساس جنس و کاربرد، و توجه به ویژگی‌های کلیدی مانند مقاومت حرارتی، دوام و راحتی، می‌توانید بهترین انتخاب را برای خود داشته باشید.
به یاد داشته باشید که سرمایه‌گذاری روی دستکش‌های باکیفیت، سرمایه‌گذاری روی سلامت و ایمنی شماست.
همیشه از دستکش‌های سالم و مناسب استفاده کنید و به دستورالعمل‌های ایمنی توجه فرمایید تا بتوانید با اطمینان خاطر به فعالیت جوشکاری بپردازید.
